آشنایی با مهم‌ترین دلایل و علائم ریزش مو در افراد
ممکن است تصور کنید ریزش مو فقط در دوران پیری و با افزایش سن افراد را درگیر خود می‌کند. خب باید به شما بگوییم که این تصور اشتباه است! فرقی نمی‌کند خانم باشید یا آقا، پیر باشید یا جوان، در هر صورت ممکن است ریزش مو برای شما هم اتفاق بیفتد. اگر شما هم در حال مبارزه با این مسئله هستید، بهتر است به شما بگوییم که تنها نیستید. تعداد بی‌شماری از افراد مختلف، پیر و جوان و حتی نوجوان درگیر ریزش مو هستند؛ اما چرا ریزش مو به هیچکس رحم نمی‌کند؟ در این مطلب به این سوال پاسخ می‌دهیم و تمامی دلایل اصلی ریزش مو در افراد مختلف را بررسی می‌کنیم.
ژنتیک (آلوپسی آندروژنیک)، اصلی‌ترین دلیل ریزش مو!
شایع‌ترین علت ریزش مو، آلوپسی آندروژنتیک است که به نام طاسی الگوی مردانه یا زنانه نیز شناخته می‌شود. این یک بیماری ارثی است که هم مردان و هم زنان را درگیر می‌کند. در این شرایط، فولیکول‌های مو به تدریج کوچک می‌شوند و این کوچک شدن به دلیل حساسیت ژنتیکی به دی هیدروتستوسترون (DHT)، هورمونی مشتق از تستوسترون اتفاق می‌افتد. این باعث می‌شود که مو به مرور زمان نازک‌تر و کوتاه‌تر شود تا در نهایت رشد آن متوقف شود.
تغییرات هورمونی، یکی از عوامل مهم ریزش مو
عدم تعادل هورمونی می‌تواند منجر به ریزش مو، به خصوص در دوره جوانی شود. ممکن است بپرسید که چه چیزهایی باعث تغییرات هورمونی و در نتیجه ریزش مو می‌شوند. در ادامه به عوامل مهم اختلالات هورمونی اشاره می‌کنیم که می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
1- افزایش سن
تغییرات هورمونی بخشی طبیعی از پیری است. به عنوان مثال، در مردان، هورمون تستوسترون می‌تواند به دی هیدروتستوسترون (DHT) تبدیل شود، که می‌تواند فولیکول‌های مو را کوچک کند و منجر به طاسی با الگوی مردانه شود. در زنان، نوسانات هورمونی در دوران یائسگی می‌تواند چرخه رشد مو را مختل کند و منجر به نازک شدن یا ریزش مو شود.
2- سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی در زنان است که می‌تواند منجر به ریزش مو شود. این سندرم باعث عدم تعادل در هورمون‌های آندروژن مانند تستوسترون می‌شود. التهاب مزمن مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک فولیکول‌های مو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و چرخه رشد مو را مختل می‌کند. مدیریت سندرم تخمدان پلی کیستیک از طریق تغییرات سبک زندگی، داروها و درمان‌های هورمونی تجویز شده توسط پزشک امکان‌پذیر است و می‌تواند به بهبود علائم ریزش مو کمک کند.
3- اختلالات تیروئید
هورمون‌های تیروئید بر چرخه رشد مو تاثیر زیادی دارند، به همین دلیل کم کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند باعث ریزش مو شود. در کم‌کاری تیروئید، کاهش تولید هورمون‌های تیروئید متابولیسم را کاهش داده و عملکرد طبیعی فولیکول‌های مو را مختل می‌کند و منجر به نازک شدن مو و شکنندگی آن می‌شود. از طرف دیگر، پرکاری تیروئید با افزایش سرعت متابولیسم، باعث می‌شود فولیکول‌های مو زودتر وارد فاز استراحت شوند و در نتیجه ریزش و نازک شدن موها افزایش یابد. عدم تعادل در هورمون‌های تیروئید نیز می‌تواند بر تولید و تبدیل هورمون‌های دیگر در بدن تاثیر بگذارد و باعث ریزش مو شود.
4- بارداری و شیردهی
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی باعث افزایش ضخامت و تراکم مو می‌شود. با این حال، پس از زایمان ممکن است یک تغییر هورمونی قابل توجهی رخ دهد که منجر به وضعیتی به نام تلوژن افلوویوم شود. این وضعیت باعث ریزش بیش از حد مو می‌شود که موقت است و معمولا چند ماه پس از زایمان اتفاق می‌افتد.
5- مصرف قرص‌های مبتنی بر هورمون
برخی از انواع قرص‌های ضد بارداری، به ویژه آن‌هایی که حاوی آندروژن یا مشتقات پروژسترون هستند، می‌توانند بر سطح هورمون‌ها تاثیر بگذارند و باعث ریزش مو در افراد مستعد شوند. برخی از داروهای خاص که برای شرایط مرتبط با هورمون استفاده می‌شوند، مانند درمان جایگزین هورمونی یا داروهای سرطان پروستات، می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
6- استرس
استرس مزمن یا شدید می‌تواند تعادل هورمون‌ها را در بدن مختل کند و منجر به افزایش تولید کورتیزول شود. افزایش سطح کورتیزول چرخه رشد مو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث می‌شود موها زودتر از موعد مقرر وارد فاز استراحت شوند. البته لازم است بدانید استرس به تنهایی، حتی اگر تعادل هورمون‌ها را به هم نزند نیز باعث ریزش موی موقت می‌شود. برای درمان ریزش موی ناشی از استرس، کافیست روش‌های مناسب کاهش استرس را تمرین کنید.
این 6 مورد که معرفی شد، با ایجاد اختلال در هورمون‌ها باعث ریزش مو می‌شوند. در ادامه به دلایل دیگر ریزش مو اشاره می‌کنیم.
داشتن بیماری‌های خاص
گاهی شرایط پزشکی مختلف می‌تواند باعث ریزش مو شود. برخی از نمونه‌ها عبارتند از:
- آلوپسی آره آتا: این یک اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و در نتیجه ریزش موی تکه‌ای ایجاد می شود.
- تلوژن افلوویوم: وضعیتی است که باعث ریزش بیش از حد مو به دلیل استرس فیزیکی یا عاطفی، تب بالا، جراحی، کاهش وزن قابل توجه یا مصرف برخی داروها می‌شود.
- تریکوتیلومانیا: این یک اختلال روانی است که در آن افراد میل غیرقابل مقاومتی برای کندن موهای خود دارند که منجر به ریزش مو می‌شود.
- عفونت‌های پوست سر: عفونت‌های قارچی یا باکتریایی پوست سر، مانند کرم حلقوی، می‌تواند باعث ریزش موی موقت شود.
استفاده از داروها و درمان‌های مختلف
برخی داروها و درمان‌های پزشکی می‌توانند ریزش مو را به عنوان یک عارضه جانبی داشته باشند. برای مثال:
- شیمی درمانی: درمان‌های سرطان، مانند شیمی درمانی، سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند، از جمله فولیکول‌های مو را هدف قرار می‌دهند که منجر به ریزش مو می‌شود. پس از پایان شیمی درمانی، موها دوباره مثل قبل رشد می‌کنند.
- داروهای ضد انعقاد: رقیق کننده‌های خون مانند هپارین یا وارفارین ممکن است باعث ریزش مو در برخی افراد شوند.
- داروهای ضد افسردگی: علت دقیق این عارضه جانبی به خوبی شناخته نشده است، اما ممکن است به تاثیر دارو بر سطح سروتونین مربوط باشد.
- داروهای ضد تشنج: برخی از داروهای ضد تشنج مانند والپروئیک اسید و کاربامازپین با ریزش مو مرتبط هستند. این ممکن است به تاثیر دارو بر تعادل هورمونی یا جذب مواد مغذی مربوط باشد.
- بتابلاکرها: بتا بلاکرها که معمولا برای فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی تجویز می‌شوند، ممکن است در برخی افراد باعث ریزش مو شوند. نمونه‌هایی از بتابلوکرها عبارتند از پروپرانولول و متوپرولول.
- رتینوئیدها: یکی از عوارض جانبی رتینوئیدها، که مشتقات ویتامین A هستند و در درمان بیماری‌های پوستی مختلف مانند آکنه و پسوریازیس استفاده می‌شوند، ریزش مو است.
تغذیه نامناسب، یکی از دلایل ریزش مو
تغذیه نامناسب می‌تواند تعادل بین آنتی اکسیدان‌ها و رادیکال‌های آزاد را مختل کند و منجر به استرس اکسیداتیو شود که به فولیکول‌های مو آسیب می‌رساند و چرخه رشد مو را مختل می کند. در اینجا اشاره می‌کنیم که کمبود کدام ویتامین‌ها باعث ریزش مو می‌شود و چگونه تغذیه ناکافی بر سلامت مو تاثیر می‌گذارد:
- کمبود مواد مغذی: دریافت ناکافی مواد مغذی ضروری مانند آهن، روی، ویتامین D، ویتامین‌های B و پروتئین می‌تواند منجر به نازک شدن مو و افزایش ریزش شود.
- کمبود پروتئین: دریافت ناکافی پروتئین ساختار مو را ضعیف می‌کند و آن را بیشتر مستعد شکستن و ریزش می‌کند.
- کمبود اسیدهای چرب ضروری: کمبود اسیدهای چرب امگا 3 می‌تواند منجر به خشکی و شکننده شدن موها شود و به ریزش مو کمک کند.
- سوء تغذیه و تلوژن افلوویوم: سوء تغذیه شدید و طولانی مدت می‌تواند باعث ایجاد تلوژن افلوویوم شود که با ورود همزمان فاز استراحت فولیکول‌های مو مشخص می‌شود و در نتیجه ریزش قابل توجهی ایجاد می‌کند.
- التهاب و سلامت روده ضعیف: تغذیه ناکافی، به ویژه رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده، می‌تواند باعث التهاب و به خطر افتادن سلامت روده شود که معمولا با ریزش مو مرتبط است.
حفظ یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری برای حمایت از رشد موی سالم بسیار مهم است. اگر احساس می‌کنید ریزش موهایتان به دلیل تغذیه نامناسب است، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا نکات جلوگیری از ریزش مو بر اثر رژیم غذایی نادرست را به شما ارائه دهد.
کم خونی
ریزش مو می‌تواند به علت کم خونی باشد که با کمبود گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین مشخص می‌شود. کم خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع کم خونی مرتبط با ریزش مو است. آهن برای تولید هموگلوبین ضروری است که اکسیژن را به بافت‌های بدن از جمله فولیکول‌های مو می‌رساند. زمانی که کمبود آهن در بدن وجود داشته باشد، منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی به فولیکول‌های مو شده و بر رشد آن‌ها تاثیر می‌گذارد. کم خونی فقر آهن ممکن است به دلیل مصرف ناکافی آهن در رژیم غذایی، جذب ضعیف آهن، از دست دادن خون (مانند قاعدگی‌های شدید، خونریزی گوارشی) یا افزایش نیاز به آهن (مثلا در دوران بارداری) رخ دهد. برای درمان ریزش موی ناشی از کم خونی، یک رژیم غذایی مناسب را انتخاب کنید که سرشار از آهن و ویتامین‌های B12 باشد.
کبد چرب
شاید برایتان سوال باشد که آیا کبد چرب واقعا باعث ریزش مو می‌شود یا نه؟ بیماری کبد چرب، وضعیتی است که با تجمع چربی در کبد مشخص می‌شود. در حالی که رابطه دقیق بین کبد چرب و ریزش مو به طور کامل شناخته نشده، چند دلیل بالقوه وجود دارد. در مرحله اول، کبد چرب با مقاومت به انسولین و اختلالات متابولیک مرتبط است که می‌تواند بر سطح هورمون تاثیر بگذارد و چرخه رشد طبیعی مو را مختل کند. ثانیا، التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو که معمولا در بیماری کبد چرب مشاهده می‌شود، به فولیکول مو آسیب می‌زند.
مراقبت نامناسب از مو
استفاده بیش از حد از ابزارهای حالت دهنده حرارتی (مانند اتوهای مو و بابلیس‌ها) می‌تواند باعث ریزش مو شود. گاهی مدل موهای سفت و محکم وسوسه‌انگیز هستند، اما لازم است بدانید این مدل موها ممکن است باعث ریزش موهایتان شوند. پس بهتر است استفاده از ابزارهای حرارتی و بستن مدل موهای محکم را فقط به مناسبت‌های خاص محدود کنید تا موهایی سالم‌تر و پرپشت‌تر داشته باشید. درمان‌های شیمیایی خشن مانند کراتینه مو نیز گاهی باعث ریزش موی زیادی می‌شوند. همیشه موهای خود را تمیز نگه دارید و از یک شامپوی ملایم و بدون سولفات مانند شامپو هیرواتر بدون سولفات مدل FALL-STOP استفاده کنید. فراموش نکنید که مراقبت مناسب از مو، تاثیر زیادی بر کاهش ریزش آن دارد.
دلایل ریزش مو بسیار متنوع است!
درک مهم‌ترین دلایل ریزش مو در افراد برای رسیدگی و درمان این نگرانی رایج بسیار مهم است. در این مطلب، عوامل مختلفی را بررسی کردیم که می‌توانند باعث ریزش مو شوند. از عدم تعادل هورمونی گرفته تا داروهای مختلف و تغذیه نامناسب، همگی می‌توانند بر سلامت و ریزش مو تاثیر بگذارند. عوامل دیگری مانند التهاب مزمن، استرس اکسیداتیو و سلامت ضعیف روده نیز ممکن است در این مشکل نقش داشته باشند. به یاد داشته باشید که برای شناسایی علت ریزش موی خود، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
تمامی مطالب مجله کامان با استفاده از منابع معتبر و به روز نوشته شده است اما با توجه به حساس بودن مطالب این حوزه، هیچگاه توصیه نمی‌کنیم که بدون مشورت با پزشک از مطالب مقالات در سطح اینترنت برای درمان استفاده کنید. همه مقالات صرفا جنبه آموزش و اطلاع‌رسانی دارند و هیچگاه نباید جایگزین مراجعه به پزشک شود، در غیر اینصورت عواقب احتمالی بر عهده‌ی خود فرد خواهد بود.
با توجه به این نکات، مجله کامان مسئولیت هر گونه استفاده‌ی نادرست از محتوای این رسانه را که باعث بوجودآمدن مشکل یا عارضه‌ای برای فرد شود، از خود سلب می‌کند.
نظرات کاربران