دلایل و بهترین راه درمان برفک دهان نوزاد
برفک دهان نوزاد نوعی قارچ شایع است که بسیاری از نوزادان را درگیر می‌کند. اگر فرزندتان به این نوع بیماری قارچ پوستی مبتلا شود، مشکلات و ناراحتی‌های زیادی از جمله هنگام تغذیه شیر مادر احساس می‌کند؛ بنابراین به عنوان یک والدین لازم است درک خوبی از این بیماری، علت ایجاد، علائم و گزینه‌های درمانی آن داشته باشید. در این مطلب، علل رایج برفک دهان نوزاد، روش‌های درمان و پیشگیری از آن را بررسی خواهیم کرد تا کمک کنیم سلامتی کودک خود را تضمین کنید.
برفک دهان نوزاد چیست؟
برفک یا قارچ دهان نوزاد، یکی از انواع مختلف عفونت قارچی است که نوزادان، به ویژه نوزادان تازه متولد شده تا سن یک سالگی را درگیر می‌کند. قارچ کاندیدا آلبیکنس که مولد این بیماری به شمار می‌رود، به طور طبیعی در دهان وجود دارد، اما رشد بیش از حد آن منجر به عفونت می‌شود. برفک دهان نوزاد در درجه اول دهان و گلو را درگیر می‌کند و به شکل لکه‌های سفید یا زرد رنگ روی زبان، لثه‌ها، گونه‌های داخلی و سقف دهان نوزاد خود را نشان می‌دهد. متاسفانه این عفونت تغذیه یا قورت دادن را برای کودکان دشوار می‌کند، به همین دلیل ممکن است مشکلاتی نظیر بدخلقی و بدخوابی نیز در آن‌ها ایجاد کند.
علت ایجاد برفک نوزاد
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که چرا نوزادان به برفک دهان مبتلا می‌شوند. علل ایجاد قارچ دهان نوزاد متفاوت است، اما در درجه اول به رشد بیش از حد مخمر کاندیدا آلبیکنس نسبت داده می‌شود. در اینجا برخی از عوامل رایجی که در ایجاد برفک دهان نوزاد نقش دارند، معرفی شده است:
- ضعف سیستم ایمنی نوزاد: این ضعف می‌تواند به دلیل زایمان زودرس، بیماری‌های خاص یا استفاده از داروهای ضعیف‌کننده سیستم ایمنی باشد.
- مصرف آنتی بیوتیک: آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌های دهان را مختل کنند و به کاندیدا آلبیکنس اجازه رشد بیش از حد را بدهند.
- استفاده طولانی مدت از پستانک: استفاده مداوم از پستانک یا شیشه با ایجاد یک محیط مرطوب در دهان، زمینه مناسبی برای رشد مخمر فراهم می‌کند.
- تغذیه با شیر مادر: کاندیدا آلبیکنس می‌تواند از نوک سینه مادر بیمار به دهان نوزاد در دوران شیردهی منتقل شود.
- استفاده از استروئید خوراکی: داروهای استروئید سیستم ایمنی بدن را سرکوب و شرایط مطلوبی را برای رشد بیش از حد مخمر ایجاد می‌کنند.
- بهداشت نامناسب دهان: اقدامات ناکافی بهداشت دهان در نوزادان، مانند تمیز نکردن دهان و لثه‌ها پس از تغذیه در ایجاد برفک موثر است.
- سایر شرایط پزشکی: برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا اختلالات سیستم ایمنی، احتمال ابتلا به برفک را افزایش می‌دهند.
علائم برفک دهان نوزاد
شدت علائم برفک دهان نوزاد متفاوت است. برخی از نوزادان مبتلا به برفک ممکن است فقط علائم خفیفی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر علائم شدیدتری را تجربه می‌کنند. اگر علائم زیر را در دهان نوزاد خود مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه و برای درمان سریع اقدام کنید تا از رشد بیشتر آن جلوگیری شود:
- لکه‌های سفید یا زرد در دهان نوزاد: این لکه‌ها ممکن است شبیه شیر یا پنیر باشند و به راحتی پاک شوند. گاهی سطح قرمز یا خونی نیز دیده می‌شود.
- مشکل در تغذیه: برفک باعث ایجاد حس ناراحتی و تحریک در دهان نوزاد می‌شود که گیجی، تحریک‌پذیری و مشکل در تغذیه از نشانه‌های آن هستند؛ به همین دلیل نوزاد شاید تمایلی به شیر خوردن نداشته باشد.
- افزایش آب دهان: برفک دهان نوزاد باعث ایجاد مشکلات در بلع و در نتیجه افزایش آب دهان می‌شود.
- قرمزی و التهاب: همراه با لکه‌های سفید یا زرد رنگ، نواحی آسیب دیده ممکن است قرمز، ملتهب یا دردناک به نظر برسند.
روش‌های درمان برفک دهان نوزاد
به عنوان والدین یا کسانی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارند، بهتر است روش‌های درمان برفک دهان نوزاد را بیاموزیم تا از انتشار سریع، افزایش شدت علائم و خطر انتقال آن به سایر اعضای خانواده جلوگیری کنیم. در ادامه روش‌های خانگی درمان قارچ دهان کودک و درمان دارویی این بیماری را شرح می‌دهیم.
درمان برفک دهان نوزاد با داروهای ضد قارچ
داروهای ضد قارچ معمولا برای درمان برفک دهان نوزاد توسط پزشک تجویز می‌شوند. این داروها با هدف قرار دادن و از بین بردن مخمر کاندیدا آلبیکنس عمل می‌کنند. این داروها معمولا به شکل سوسپانسیون یا ژل خوراکی هستند که مستقیما روی نواحی آسیب‌دیده در دهان کودک گذاشته می‌شوند. پیروی از دوز تجویز شده و تکمیل دوره کامل درمان طبق دستور پزشک بسیار مهم است.
درمان خانگی قارچ دهان نوزاد
علاوه بر داروهای تجویز شده، چندین درمان خانگی وجود دارد که قارچ دهان نوزاد را کنترل می‌کنند. اگرچه درمان خانگی می‌تواند این بیماری را تسکین دهد، اما نباید جایگزین درمان پزشکی شود. توصیه می‌شود برای تضمین سلامتی نوزاد خود، قبل از استفاده از هرگونه درمان خانگی با پزشک متخصص مشورت کنید. اگر برفک دهان نوزادتان بسیار خفیف است، پس از مشورت با پزشک، از درمان‌های خانگی زیر کمک بگیرید:
- پس از شیردهی با استفاده از یک پد گاز یا پارچه تمیز مرطوب دهان نوزاد را تمیز کنید.
- پستانک و شیشه نوزاد را برای از بین بردن مخمر و جلوگیری از عفونت مجدد استریل کنید.
- آب جوشیده و خنک را با نصف قاشق چای‌خوری جوش شیرین مخلوط کنید و با پنبه آغشته شده زخم‌های دهان نوزاد را تمیز کنید.
- 1 یا 2 قطره روغن درخت چای را با کمی آب جوشیده خنک ترکیب و با پنبه آغشته دهان نوزاد را تمیز کنید.
- دهان نوزاد را با روغن نارگیل طبیعی پاک کنید.
چگونه از برفک دهان نوزاد پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از برفک با اجرای ترکیبی از اقدامات خطر رشد بیش از حد کاندیدا آلبیکنس را به حداقل می‌رساند. برای شروع، بهداشت دهان و دندان کودک خود را با تمیز کردن آرام دهان او پس از شیر خوردن حفظ کنید. پستانک، نوک شیشه و وسایل تغذیه نوزاد را مرتب استریل کنید. اگر کودکتان از شیر مادر تغذیه می‌کند، از بهداشت مناسب پمپ سینه، نوک سینه و تجهیزات شیردهی اطمینان حاصل کنید. اگر دچار برفک نوک پستان هستید، آن را به سرعت درمان کنید تا از سرایت قارچ به نوزادتان جلوگیری کنید. حتما قبل و بعد از دست زدن به دهان نوزاد، دستان خود را خوب بشویید. برای جلوگیری از برهم زدن تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌ها، استفاده از آنتی بیوتیک‌ها را محدود کنید. در حالی که این اقدامات پیشگیرانه خطر برفک دهان نوزاد را کاهش می‌دهند، اما عدم ابتلا به این بیماری را به طور کامل تضمین نمی‌کنند. اگر به برفک دهان مشکوک هستید یا در مورد سلامت دهان کودک خود نگرانی دارید، برای تشخیص دقیق و راهنمایی متناسب با نیازهای کودک خود با پزشک مشورت کنید. با اجرای این اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید محیط دهان نوزاد خود را سالم نگه دارید و شانس ابتلا به این قارچ را به حداقل برسانید.
آیا برفک دهان نوزاد مسری است؟
متاسفانه بله! قارچ کاندیدا آلبیکنس که باعث برفک دهان می‌شود، از طریق تماس مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. تماس دهان از طریق بوسیدن نوزاد یا تماس با وسایل آلوده به دهان او، باعث انتقال این نوع قارچ می‌شود. اگر مادرعفونت مخمری در نوک سینه یا مجاری شیر داشته باشد، بیماری از مادر به نوزادش در طول شیردهی منتقل می‌شود. پستانک، شیشه، مسواک، قاشق یا سایر ظروف مشترک نیز این قارچ را منتقل می‌کنند. البته لازم است بدانید که همه افراد در تماس با این قارچ دچار برفک نمی‌شوند. معمولا افراد با ضعف سیستم ایمنی، داشتن بیماری‌های زمینه‌ای و استفاده از داروهای آنتی بیوتیک بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
ارتقای سلامت دهان در نوزادان
قابل درک است که برفک دهان نوزاد برای والدین می‌تواند بسیار نگران کننده باشد، اما به خاطر داشته باشید که این قارچ معمولا بی‌ضرر است و می‌توان آن را به طور موثر درمان کرد. با تشخیص زودهنگام علائم و جستجوی مراقبت‌های پزشکی مناسب، می‌توانید به فرزند خود کمک کنید خیلی سریع بهبود یابد. به عنوان والدینی که به سلامت کودک خود اهمیت می‌دهند، توصیه می‌کنیم برای ارتقای سلامت دهان نوزاد خود تلاش کنید.
تمامی مطالب مجله کامان با استفاده از منابع معتبر و به روز نوشته شده است اما با توجه به حساس بودن مطالب این حوزه، هیچگاه توصیه نمی‌کنیم که بدون مشورت با پزشک از مطالب مقالات در سطح اینترنت برای درمان استفاده کنید. همه مقالات صرفا جنبه آموزش و اطلاع‌رسانی دارند و هیچگاه نباید جایگزین مراجعه به پزشک شود، در غیر اینصورت عواقب احتمالی بر عهده‌ی خود فرد خواهد بود.
با توجه به این نکات، مجله کامان مسئولیت هر گونه استفاده‌ی نادرست از محتوای این رسانه را که باعث بوجودآمدن مشکل یا عارضه‌ای برای فرد شود، از خود سلب می‌کند.
نظرات کاربران